Wprowadzenie
Rok 2023 przynosi nowe możliwości w zakresie dofinansowania inwestycji w odnawialne źródła energii (OZE) w Polsce. Zarówno osoby prywatne, jak i przedsiębiorcy mogą skorzystać z różnorodnych programów wspierających transformację energetyczną. W niniejszym artykule przedstawiamy kompleksowy przegląd dostępnych form wsparcia finansowego, warunków ich uzyskania oraz procedur aplikacyjnych.
Program "Mój Prąd" - 5. edycja
Program "Mój Prąd" to flagowa inicjatywa rządu wspierająca rozwój mikroinstalacji fotowoltaicznych w Polsce. Piąta edycja programu, która ruszyła w kwietniu 2023 roku, wprowadza istotne zmiany względem poprzednich edycji.
Kto może skorzystać?
Z programu mogą skorzystać osoby fizyczne wytwarzające energię elektryczną na własne potrzeby, które zawarły umowę kompleksową regulującą kwestie związane z wprowadzeniem do sieci energii elektrycznej wytworzonej w mikroinstalacji.
Co można otrzymać?
W ramach 5. edycji programu "Mój Prąd" można uzyskać:
- Do 6000 zł dotacji na instalację fotowoltaiczną (PV) – dotyczy nowych instalacji o mocy 2-10 kW
- Do 7000 zł dotacji na instalację PV z magazynem energii elektrycznej – dotyczy nowych instalacji
- Do 16 000 zł dotacji na instalację PV z magazynem energii elektrycznej oraz systemem zarządzania energią (HEMS/EMS)
Ważne zmiany w 5. edycji
Kluczowe zmiany w porównaniu do poprzednich edycji programu:
- Zwiększenie maksymalnej kwoty dofinansowania
- Dodatkowe wsparcie dla rozwiązań zwiększających autokonsumpcję energii (magazyny energii, systemy zarządzania energią)
- Program skierowany tylko do nowych prosumentów rozliczających się w systemie net-billing
- Dotacja nie może przekroczyć 50% kosztów kwalifikowanych inwestycji
Jak złożyć wniosek?
Wnioski należy składać przez Portal Beneficjenta na stronie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW). Nabór wniosków prowadzony jest do wyczerpania alokacji środków, ale nie dłużej niż do 22 grudnia 2023 roku.
Potrzebne dokumenty:
- Faktura za zakup i montaż instalacji PV oraz pozostałych elementów
- Dowód zapłaty
- Zaświadczenie od Operatora Sieci Dystrybucyjnej potwierdzające przyłączenie instalacji
- Karta produktu i gwarancja na zakupione urządzenia
Program "Czyste Powietrze"
Program "Czyste Powietrze" koncentruje się głównie na wymianie starych pieców i kotłów na paliwo stałe oraz termomodernizacji budynków jednorodzinnych, ale oferuje również możliwość dofinansowania instalacji OZE jako elementu kompleksowej modernizacji.
Kto może skorzystać?
Z programu mogą skorzystać właściciele lub współwłaściciele jednorodzinnych budynków mieszkalnych lub wydzielonych w budynkach jednorodzinnych lokali mieszkalnych z wyodrębnioną księgą wieczystą.
Co można otrzymać?
W ramach programu można uzyskać dofinansowanie na:
- Instalacje fotowoltaiczne – do 58 000 zł (w przypadku najwyższego poziomu dofinansowania)
- Pompy ciepła – do 60 000 zł na pompę ciepła powietrze-woda, do 45 000 zł na pompę ciepła powietrze-powietrze
- Kolektory słoneczne – do 15 000 zł
- Magazyny ciepła – do 10 000 zł
- Magazyny energii elektrycznej – do 16 000 zł
Wysokość dofinansowania zależy od dochodu na osobę w gospodarstwie domowym i może wynosić od 30% do 90% kosztów kwalifikowanych.
Jak złożyć wniosek?
Wnioski można składać:
- Przez Portal Beneficjenta na stronie NFOŚiGW
- Przez aplikację internetową (dostępną na stronie gov.pl)
- W formie papierowej w gminie lub wojewódzkim funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej
- Przez banki, które przystąpiły do programu (w przypadku ścieżki z dotacją i pożyczką)
Program "Energia dla wsi"
Program skierowany do rolników i mieszkańców obszarów wiejskich, wspierający rozwój wykorzystania OZE na terenach rolniczych.
Kto może skorzystać?
Z programu mogą skorzystać:
- Rolnicy indywidualni
- Spółdzielnie energetyczne działające na obszarach wiejskich
- Osoby fizyczne zamieszkujące obszary wiejskie
Co można otrzymać?
Program oferuje dofinansowanie na:
- Instalacje fotowoltaiczne – do 20 000 zł dla gospodarstw rolnych
- Małe elektrownie wiatrowe – do 30 000 zł
- Mikrobigazownie – do 500 000 zł
- Magazyny energii – do 15 000 zł
- Pompy ciepła – do 30 000 zł
Dla spółdzielni energetycznych kwoty dofinansowania są znacznie wyższe i mogą sięgać nawet kilku milionów złotych, w zależności od wielkości projektu.
Jak złożyć wniosek?
Wnioski należy składać do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Szczegółowe informacje o naborach są publikowane na stronie ARiMR.
Ulga termomodernizacyjna
Ulga termomodernizacyjna to rozwiązanie podatkowe, które pozwala na odliczenie od podstawy opodatkowania kosztów poniesionych na termomodernizację budynków jednorodzinnych, w tym na instalacje OZE.
Kto może skorzystać?
Z ulgi mogą skorzystać podatnicy podatku PIT, którzy są właścicielami lub współwłaścicielami budynków mieszkalnych jednorodzinnych.
Co można odliczyć?
W ramach ulgi termomodernizacyjnej można odliczyć wydatki na:
- Instalacje fotowoltaiczne
- Pompy ciepła
- Kolektory słoneczne
- Magazyny energii
- Systemy zarządzania energią
- Inne materiały i urządzenia związane z termomodernizacją
Maksymalna kwota odliczenia to 53 000 zł na jednego podatnika, niezależnie od liczby posiadanych przez niego budynków.
Jak skorzystać z ulgi?
Aby skorzystać z ulgi termomodernizacyjnej, należy:
- Zachować faktury VAT potwierdzające poniesione wydatki
- Wypełnić załącznik PIT/O w rocznym zeznaniu podatkowym
- Odliczyć poniesione wydatki od podstawy opodatkowania
Ważne: Ulga termomodernizacyjna nie łączy się z dotacjami z programów "Mój Prąd" i "Czyste Powietrze" – te same wydatki nie mogą być jednocześnie objęte ulgą i dofinansowaniem.
Dofinansowanie dla przedsiębiorców
Przedsiębiorcy mają do dyspozycji szereg programów wspierających inwestycje w OZE, zarówno na poziomie krajowym, jak i regionalnym.
Kredyt ekologiczny
Program oferowany przez Bank Gospodarstwa Krajowego we współpracy z bankami komercyjnymi, umożliwiający uzyskanie preferencyjnego kredytu na inwestycje w OZE z możliwością umorzenia części kapitału.
Kluczowe informacje:
- Kredyt może pokryć do 85% kosztów inwestycji
- Możliwość umorzenia do 20% kwoty kredytu po zakończeniu inwestycji
- Preferencyjne oprocentowanie
- Maksymalna kwota kredytu: 10 mln zł
Program "Energia Plus"
Program Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej skierowany do przedsiębiorców, wspierający projekty z zakresu zmniejszenia negatywnego oddziaływania przedsiębiorstw na środowisko, w tym inwestycje w OZE.
Formy wsparcia:
- Pożyczki preferencyjne z możliwością umorzenia do 10% kapitału
- Dotacje do 50% kosztów kwalifikowanych dla projektów innowacyjnych
- Maksymalna kwota wsparcia: 50 mln zł
Fundusze Europejskie na lata 2021-2027
W ramach nowej perspektywy finansowej UE na lata 2021-2027 dostępne są znaczące środki na transformację energetyczną, w tym na rozwój OZE:
- Krajowy Plan Odbudowy – ponad 20 mld zł na zieloną transformację energetyczną
- Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (FEnIKS) – wsparcie dla dużych projektów OZE
- Programy Regionalne – każde województwo dysponuje własnym programem wspierającym OZE
Jak aplikować?
Procedury aplikacyjne różnią się w zależności od programu. Generalnie należy:
- Monitorować ogłoszenia o naborach na stronach instytucji zarządzających (NFOŚiGW, urzędy marszałkowskie, BGK)
- Przygotować dokumentację projektową zgodnie z wymogami danego naboru
- Złożyć wniosek w wyznaczonym terminie
- Po uzyskaniu pozytywnej decyzji, podpisać umowę o dofinansowanie
Programy samorządowe
Oprócz programów ogólnokrajowych, wiele samorządów lokalnych oferuje własne programy wsparcia dla OZE, finansowane z budżetów gmin, powiatów lub województw.
Przykładowe formy wsparcia:
- Dotacje na instalacje fotowoltaiczne i solarne
- Dofinansowanie pomp ciepła
- Granty na wymianę systemów grzewczych z elementami OZE
- Ulgi w podatku od nieruchomości dla budynków wyposażonych w OZE
Jak znaleźć programy lokalne?
Informacje o programach samorządowych można znaleźć:
- Na stronach internetowych urzędów gmin, miast i starostw powiatowych
- W biuletynach informacji publicznej (BIP)
- W lokalnych punktach informacyjnych ds. funduszy europejskich
- W wydziałach ochrony środowiska urzędów samorządowych
Praktyczne wskazówki dla wnioskodawców
Aplikowanie o dofinansowanie wymaga dobrego przygotowania. Oto kilka praktycznych wskazówek, które zwiększą szanse na uzyskanie wsparcia:
Przed złożeniem wniosku:
- Dokładnie zapoznaj się z regulaminem i wytycznymi programu
- Sprawdź, czy spełniasz wszystkie kryteria formalne
- Przygotuj szczegółowy kosztorys inwestycji
- Zbierz wymagane dokumenty (projekty, zgody, pozwolenia)
- W przypadku przedsiębiorców – przygotuj biznesplan i analizę opłacalności inwestycji
Podczas wypełniania wniosku:
- Bądź precyzyjny i konkretny
- Zwróć szczególną uwagę na budżet i harmonogram
- Jasno wykaż, jakie efekty ekologiczne przyniesie Twoja inwestycja
- Sprawdź wniosek pod kątem formalnym i merytorycznym przed wysłaniem
Po złożeniu wniosku:
- Bądź gotów na ewentualne uzupełnienia i wyjaśnienia
- Nie rozpoczynaj inwestycji przed uzyskaniem decyzji o dofinansowaniu (chyba że program dopuszcza taką możliwość)
- Po uzyskaniu pozytywnej decyzji, dokładnie zapoznaj się z umową o dofinansowanie
Podsumowanie
Rok 2023 przynosi szereg możliwości finansowania inwestycji w odnawialne źródła energii, zarówno dla osób prywatnych, jak i przedsiębiorców. Kluczowe programy to:
- "Mój Prąd" 5.0 – do 16 000 zł na instalacje PV z magazynami energii i systemami zarządzania
- "Czyste Powietrze" – kompleksowe wsparcie termomodernizacji, w tym OZE
- "Energia dla wsi" – dedykowany program dla obszarów wiejskich
- Ulga termomodernizacyjna – do 53 000 zł odliczenia podatkowego
- Programy dla przedsiębiorców – kredyty ekologiczne, dotacje, pożyczki preferencyjne
- Programy samorządowe – dodatkowe wsparcie na poziomie lokalnym
Warto pamiętać, że programy dotacyjne mają ograniczone budżety i terminy składania wniosków, dlatego tak ważne jest regularne śledzenie aktualnych informacji i sprawne przygotowanie niezbędnej dokumentacji.
Inwestycja w OZE to nie tylko korzyść dla środowiska, ale także długoterminowa oszczędność i uniezależnienie się od rosnących cen energii. Dostępne programy dofinansowania mogą znacząco obniżyć koszty początkowe takiej inwestycji, przyspieszając czas jej zwrotu.
Jeśli potrzebujesz profesjonalnego wsparcia w doborze odpowiedniego programu i przygotowaniu wniosku o dofinansowanie, nasi eksperci służą pomocą. Skontaktuj się z nami, aby umówić się na bezpłatną konsultację.
